જાઈઝ નાજાઈઝ

જાઈઝ નાજાઈઝ

ક્રેડીટ, ડેબિટ, ચાર્જ કાર્ડ કે હુકમ

આજ કલ કઇ કિસ્મ કે ક્રેડીટ કાર્ડ બજાર મેં ચલ રહે હૈ, કયા ઉનકો ઇસ્તેમાલ કર સકતે હૈ ?

જવાબ

આજ કલ તીન (૩) કિસ્મ કે ક્રેડીટ કાર્ડ મશહુર હૈ,

૧. ડેબિટ કાર્ડ

૨. ક્રેડીટ કાર્ડ

૩. ચાર્જ કાર્ડ

૧. ડેબિટ કાર્ડઃ ઇસ કર્ડ કે રખનેવાલે કા એકાઉન્ટ પહેલે સે બેંક મેં મૌજુદ રહેતા હૈ, જીસ બેંક કા ઉસને કાર્ડ હાસીલ કીયા હૈ, કાર્ડ રખનેવાલા જબ ભી ઉસકે કાર્ડ કો ઇસ્તેમાલ કરતા હૈ બેંક ઉસકે એકાઉન્ટ મેં મૌજુદ રકમ સે ઉસકી અદાઇગી કર દેતી હૈ, ઇસમે કાર્ડ રખનેવાલે કો ઉધાર (Credit) ક્રેડીટ કી સહુલત હાસીલ નહિં હોતી હૈ, બલ્કે ઉસ વકત તક કાર્ડ કો ઇસ્તેમાલ કર સકતા હૈ જબતક ઉસકે એકાઉનટ મેં રકમ મૌજુદ હૈ, બેંક ઇસ કાર્ડ કો ચાલુ રખને કી ફિસ વસુલ કરતી હૈ, ઇસ કાર્ડ કા ઇસ્તેમાલ બેશક જાઇઝ હૈ, ઇસકે ઝરીયે ખરીદો ફરોખ્ત/લે બેચ દુરૂસ્ત હૈ, કયુંકી ઇસમેં ના કર્ઝ કી સૂરત હૈ ના સૂદ/વ્યાજ (Interest) કી, અલબત્તા કાર્ડ રખનેવાલે કી યેહ ઝીમ્મેદારી હોગી કે ઉસ કાર્ડ કો ગૈરશરઇ કામો મેં ઇસ્તેમાલ ના કરે.

૨. ચાર્જ કાર્ડઃ ઇસ કાર્ડ કે રખનેવાલે કા બેંક મેં પહેલે સે એકાઉન્ટ નહિં હોતા, બલ્કે બેંક કાર્ડ રખનેવાલે કો ઉધાર કી સહુલત દેતી હૈ, કાર્ડ રખનેવાલે કો એક મુતઅય્યન (Fix) દીનો કે ઉધાર કી સહુલત મીલતી હૈ, જીસમેં ઉસ બેંક કો રકમ અદા કરના ઝરૂરી હોતા હૈ, અગર ઉસ મુદ્દત મેં રકમ કી અદાઇગી હો જાયે તો સૂદ નહિં લગતા, અલબત્તા કાર્ડ રખનેવાલે ને વકત પર અદાઇગી ના કી તો ફિર ઉસકો સૂદ કે સાથ અદાઇગી કરની પડતી હૈ, બેંક ઇસ કાર્ડ કો ચાલુ રખને કી ફિસ વસુલ કરતી હૈ, ઇસ કાર્ડ કો નીચે દીયે હુએ શરાઇત કે સાથ ઇસ્તેમાલ કરના જાઇઝ હૈ.

(૧) કાર્ડ રખનેવાલા ઇસ બાત કા પુરા ઇન્તિઝામ કરે, મુતઅય્યન તયશુદા વકત સે પહેલે રકમ કી અદાઇગી કર દે ઔર કીસી ભી વકત સૂદ ઝામ્મે મેં આને કા કોઇ ઇમકાન બાકી ના રહે,

(૨) કાર્ડ રખનેવાલે કી ઝીમ્મેદારી હૈ કે ઉસ કાર્ડ કો ગૈરશરઇ કામો મેં ઇસ્તેમાલ ના કરે.

૩. ક્રેડીટ કાર્ડઃ ઇસ કે રખનેવાલે કા બેંક મેં કોઇ એકાઉન્ટ નહિં હોતા બલ્કે મુહાએદા (Agreement) હી સૂદ કે સાથ ઉધાર લેને પર કરતા હૈ, ઇસ મુહાએદે મેં અગરચે બેંક એક મુતઅય્યન મુદ્દત દેતી હૈ, જીસમેં કાર્ડ રખનેવાલા રકમ કી અદાઇગી કર દે તો ઉસે સૂદ દેના નહિં પડતા, લેકીન શુરૂઆત હી મેં મુહાએદા સૂદ કી બુનિયાદ પર હોતા હૈ ઔર ઉસકી અદાઇગી કા વાદા હોતા હૈ, ઉસકે અલાવા ઇસમેં મુદ્દત કો તજદીદ (Renew) કરને કી સહુલત ભી મૌજુદ હોતી હૈ જીસસે રકમ કી અદાઇગી કી મુદ્દત બઢ જાતી હૈ, અલબત્તા ઉસકે સાથ સાથ સૂદ કે ફિસદ )% Percentage) મેં ઇઝાફા હો જાતા હૈ, બાઝ સૂરતો મેં જયાદા રકમ લી જાતી હૈ ઉસકા હુકમ યેહ હૈ કે ઉસ કાર્ડ કા ઇસ્તેમાલ જાઇઝ નહિં હૈ, મગર યેહ કે ડેબિટ કાર્ડ/ચાર્જ કાર્ડ અલગ સે ના મીલતા હો ઔર ઉસકો ડેબિટ કાર્ડ ઔર ચાર્જ કાર્ડ કી તરહ ઉપર દીયે શરાઇત કે સાથ ઇસ્તેમાલ કાયા જાયે, ઇન તમામ કાર્ડ કો ક્રેડીટ કાર્ડ કહે દીયા જાતા હૈ, લેકીન જો અસલ મેં ક્રેડીટ કાર્ડ હૈ ઉસકા ઇસ્તેમાલ જાઇઝ નહિં. અલબત્તા ક્રેડીટ કાર્ડ કા લફઝ ઉપર દી હુઇ દો કિસ્મ પર બોલા જાયે તો ઇસ્તેમાલ જાઇઝ હૈ, ઉનકે અલાવા કાર્ડ કી એક કિસ્મ જીસકો ATM કાર્ડ કહેતે હૈ, યેહ રકમ નિકાલને કા કાર્ડ હોતા હૈ, બાઝ દફા ઉસકા પાયા જાના ઉપર ઝીક્ર કીયે હુએ કાર્ડ કે ઝીમન/સાથ સાથ ભી હોતા હે, મસલન યેહ મુમકીન હૈ કે ડેબિટ કાર્ડ મેં ATM મેં સે રકમ નિકાલને કી સહુલત ભી મૌજુદ હો, ઇસ કાર્ડ કા હુકમ યેહ હૈ કે ઉસકે ઇસ્તલમાલ કરને પર અગર મુતઅય્યન રકમ મશીન કે ઇસ્તેમાલ કે ઉજરત/મજદૂરી કે તૌર પર બેંક વસુલ કરે તો વો મજદૂરી રકમ કે કામ જયાદા હોને કે એતબાર સે ના હો તો જાઇઝ હે, લેકીન અગર બેંક રકમ કો કામ જયાદા કી બુનિયાદ બના કર ઉસકે એતબાર સે હી કુછ વસુલ કરે તો જાઇઝ નહિં, કયંકી યેહ સૂદ કહેલાએગા, અલબત્તા બેંક કાર્ડ ચાલૂ કરને કી ફિસ વસૂલ કર સકતા હૈ.

(ફતાવા ઉષ્માની જીલ્દ-૪ સફા-૩૫૪)

(હઝરત મુફતી મુહમ્મદ તકી ઉષ્માની સાહબ દા.બ. કરાંચી)